Op 8 maart 2021 vond een historische vergadering plaats in de Surinaamse volksvergaderzaal: een buitengewone openbare vergadering van de Nationale Assemblee (DNA) ter gelegenheid van de 100ste viering van de Internationale Dag van de Vrouw. Het verzoek voor deze vergadering werd naast Projekta ook door de vrouwelijke DNA-leden gedaan.
Projekta en de
vrouwelijke DNA-leden hebben in aanloop naar de openbare vergadering een paar voorbereidingssessies
georganiseerd om met elkaar te kijken hoe de uitdagingen van emancipatie en
gendergelijkheid onder de aandacht te brengen. Tijdens de buitengewone openbare
vergadering deelden acht vrouwelijke parlementariërs hun visie over de rol van
vrouwen. Daarnaast voerden ook de President, Z.E. Chandrikapersad Santokhi en
de Voorzitter van de Nationale Assemblee het woord, evenals enkele mannelijke
fractieleiders.
In het parlement werd
stilgestaan bij de economische,
politieke en maatschappelijke verworvenheden van vrouwen. De weg die is
afgelegd was “bekleed met hobbels, grote
kraters en gladde kanten. Het was geen rode loper,” aldus Patricia Etnel. De
weg die nog te gaan is, is ook nog lang: er wordt nog dagelijks strijd
geleverd voordat er werkelijk sprake zal zijn van volledige maatschappelijke
gelijkheid van vrouwen en mannen.
“Het moet me van het hart dat vrouwen nu na
100 jaar steeds weer een eendaags schouderklopje krijgen, om misschien alweer
de volgende dag beschimpt te worden,” aldus DNA-voorzitter Marinus Bee.
Dinotha Vorswijk
kreeg een soortgelijk gevoel bij deze dag: “Het
klinkt wel cliché jaarlijks aan te horen dat vrouwen ook onmisbaar zijn, dat
vrouwen betere posities verdienen, dat vrouwen gelijke kansen moeten krijgen.
Het lijkt alsof wij van de 365 dagen in een jaar maar één dag de nodige
aandacht en waardering krijgen. Het lijkt alsof wij één stap vooruit maken en
twee stappen achteruit.”
Toch waren en
zijn vele vrouwen onvermoeibaar in hun strijd voor een samenleving die vrouwen
als gelijkwaardig behandeld en beschouwd.
Jupta Itoewaki
(Kawemhakan), Joan van de Bosch (Pikin Poika), Rita Chotoe (Nickerie), Helen
Karijodrono (Moengo), Nicolina Djalis (Goede Verwachting), Helene Frijde
(Commewijne), Tresna Pinas (Moengo) Naomi van Cooten (Facebook-pagina
vrouwelijke ondernemers), Siegmien Staphorst, Annette Tjon Sie Fat en Henna
Guicherit (evenals Sheila Ketwaru die helaas vanwege omstandigheden afwezig
was), Carla Bakboord en Sharda Ganga waren speciaal uitgenodigd voor deze
buitengewone openbare vergadering en werden door onder andere president
Santokhi en DNA-voorzitter Bee verwelkomd en beschreven als “sterke vrouwen” en
“dya dya uma”. Zij zetten zich sinds jaar en dag in voor de rechten van meisjes
en vrouwen binnen hun gemeenschappen en op nationaal en internationaal niveau.
In de woorden van
DNA-voorzitter Bee: “Onvermoeibaar en
vastberaden wordt deze strijd geleverd in de volle overtuiging dat ooit eens de
dag zal komen dat er geen behoefte meer zal zijn aan een dag waarop moet worden
stilgestaan bij erkenning van gelijke rechten voor vrouwen.
Jullie inspanning, toewijding en onmiskenbare toegevoegde waarde in de strijd
tegen COVID-19 moet niet de reden zijn om de vrouw als waardige opponent te
accepteren, maar juist de bevestiging dat u er altijd al was en altijd zult
zijn.”
Hij noemde
vrouwen de ruggengraat van een natie, “
want
het is het zogenaamde zwakke geslacht dat over een enorme stuwende kracht
schijnt te beschikken om doelen te realiseren dwars door alle barrières heen.”
Leiderschap en
besluitvorming
Het Vrouwendag
thema van 2021 was ‘Vrouwen in leiderschap: een gelijkwaardige toekomst
bereiken in een COVID-19 wereld’. Het is erg belangrijk dat erbij de
ontwikkeling van wetgeving en beleid rekening gehouden wordt met de verschillen
tussen vrouwen en mannen en de daarbij horende behoeftes en barrières, benadrukte
DNA-lid Cheryl Dijksteel:
“
Het gaat er dus om dat vrouwen vooral ook de
ruimte krijgen om hun invloed uit te kunnen oefenen; en dat we moeten werken om
de obstakels die vrouwen belemmeren om hun rechten te beleven worden weggemaakt.”
Ze stond ook stil bij het gebrek aan vrouwen in besluitvormingsposities: “
Het moet meer, het moet beter, het moet
indringender, om te kunnen spreken van invloed met impact. En in het proces
naar meer, beter en indringender hebben vrouwen en mannen een rol te vervullen.”
Geweld tegen vrouwen
Helaas ontkwamen
de sprekers er niet aan om ook aandacht te vragen voor het enorme leed dat
vrouwen wordt aangedaan binnen huiselijke sfeer. Mishandeling en moord van
vrouwen door mannelijke (ex-) partners komen disproportioneel vaak voor in onze
samenleving, vandaar dat mannen werden opgeroepen om vrouwen met meer respect te
behandelen. President Santokhi vindt dat we onze mind moeten resetten, vooral
de mannen. DNA-voorzitter Bee vroeg na zijn speech om een minuut stilte in acht
te nemen voor de vrouwen die slachtoffer zijn geworden van geweld door mannen.
Ook benadrukte hij in dit kader de noodzaak van genderbewust beleid,
genderbewuste wetten en gender responsieve budgetten.
Een doordringende
voordracht van mevrouw Anunja, agent van het Korps Politie Suriname, en de aanbieding van het lied "Stop
geweld tegen de vrouw” door componist Ferdinand Schet in samenwerking van het
Women’s Rights Centre, werden zeer gewaardeerd door de aanwezigen.
Wet- en regelgeving
DNA-lid Ann Sadi
riep op om wetgeving ter versterking van de positie van de werkende vrouw ter
hand te nemen, onder meer de ontwerpwet Gelijke Arbeidsbehandeling, de
ontwerpwet Seksuele Intimidatie en Geweld (om molest op de werkvloer tegen te
gaan), de ontwerpwet Werktijdenregeling (om de rol van de moeder verder te regelen
d.m.v. flexibele werktijden) en de ontwerpwet Arbo waarbij rekening wordt
gehouden met gezondheidsrisico’s van vrouwen.
DNA-lid Reshma
Mangre riep de regering op om het genderbeleid te evalueren en waar nodig bij
te stellen, zodat vrouwen zichzelf zonder hindernissen kunnen profileren binnen
de maatschappij. Een belangrijke rol is weggelegd voor het onderwijs. Zij
benadrukte dat ook onderwijsvakbonden strijd leveren voor lotsverbetering van
en gelijke rechten en kansen voor vrouwen.
Ondernemerschap
DNA-lid Tashana
Lösche richtte zich in haar spreekbeurt op ondernemerschap: “
Ondernemen in Suriname is een zaak van lange
adem.” De balans vinden tussen ondernemen en het gezinsleven is een
uitdaging waar voornamelijk vrouwen mee geconfronteerd worden, gaven zowel
Vorswijk als Lösche aan. Lösche pleitte
onder andere voor ondernemerschapsbevordering via het onderwijs.
COVID-19
Soerjani Mingoen
eiste meer aandacht voor de onbetaalde arbeid die vrouwen verrichten: “
Thuis verrichten vrouwen het grootste deel
van het werk, onbetaald en onzichtbaar. De
Surinaamse vrouw is hard getroffen door deze pandemie, toch vormt zij de
ruggengraat van herstel van onze samenleving en economie”
Soerjani Mingoen
en Ann Sadi vestigden er de aandacht op dat ook volgens UN Women de COVID-19-crisis
heeft laten zien dat de bijdrage van vrouwen een centrale rol inneemt, maar dat
zij tegelijkertijd disproportioneel de last ervan dragen. Zij vestigden er de
aandacht op dat vooral beroepen waarin veel vrouwen werkzaam zijn, onderbetaald
zijn, terwijl het ook veelal vrouwen zijn die in de frontlinie staan van de
COVID-19-crisis. Vrouwen zijn ook vaker werkzaam in sectoren die extra hard getroffen
zijn door COVID-19 veiligheidsmaatregelen, zoals de gezondheidszorg, het
onderwijs, de toerismesector, de detailhandel en de horeca.
Ann Sadi gaf als
voorbeeld de extra taken die vrouwen hebben gekregen als gevolg van de sluiting
van de scholen. Naast de onbetaalde huiselijke en verzorgende taken die over
het algemeen toebedeeld zijn aan de vrouw, is het ook haar taak geworden om
kinderen thuis te onderwijzen.
De diepgewortelde
ongelijkheden tussen mannen en vrouwen in Suriname moeten hersteld worden met
behulp van gender-responsief beleid, aldus Mingoen, zodat er een meer
gelijkwaardige samenleving ontstaat die beter bestand is tegen toekomstige
crises.
De gedenkwaardige openbare vergadering heeft vrouwen en hun strijd voor
gelijkwaardigheid en hun mensenrechten voor het voetlicht geplaatst. Het was en
is geen pad met een rode loper, maar DNA gaf aan de Surinaamse vrouwen mee dat
zij achter hun strijd staan. Zoals DNA-lid Miquella Huur verwoorde:
“Wi e taygi unu uma: w’e kraka yu, w’e kenapu na wi baka, a feti e go
doro en we e tan feti a bun feti. Gran tangi!”
Klik hier om de videoregistratie van de buitengewone openbare vergadering van DNA van 8 maart te bekijken.
