Internationale Vrouwendag 2021: de weg naar maatschappelijke gelijkheid gaat niet over rode lopers

Op 8 maart 2021 vond een historische vergadering plaats in de Surinaamse volksvergaderzaal: een buitengewone openbare vergadering van de Nationale Assemblee (DNA) ter gelegenheid van de 100^ste viering van de Internationale Dag van de Vrouw. Het verzoek voor deze vergadering werd naast Projekta ook door de vrouwelijke DNA-leden gedaan.

Projekta en de vrouwelijke DNA-leden hebben in aanloop naar de openbare vergadering een paar voorbereidingssessies georganiseerd om met elkaar te kijken hoe de uitdagingen van emancipatie en gendergelijkheid onder de aandacht te brengen. Tijdens de buitengewone openbare vergadering deelden acht vrouwelijke parlementariërs hun visie over de rol van vrouwen. Daarnaast voerden ook de President, Z.E. Chandrikapersad Santokhi en de Voorzitter van de Nationale Assemblee het woord, evenals enkele mannelijke fractieleiders.

In het parlement werd stilgestaan bij de economische, politieke en maatschappelijke verworvenheden van vrouwen. De weg die is afgelegd was “bekleed met hobbels, grote kraters en gladde kanten. Het was geen rode loper,” aldus Patricia Etnel. De weg die nog te gaan is, is ook nog lang: er wordt nog dagelijks strijd geleverd voordat er werkelijk sprake zal zijn van volledige maatschappelijke gelijkheid van vrouwen en mannen.

“Het moet me van het hart dat vrouwen nu na 100 jaar steeds weer een eendaags schouderklopje krijgen, om misschien alweer de volgende dag beschimpt te worden,” aldus DNA-voorzitter Marinus Bee.

Dinotha Vorswijk kreeg een soortgelijk gevoel bij deze dag: “Het klinkt wel cliché jaarlijks aan te horen dat vrouwen ook onmisbaar zijn, dat vrouwen betere posities verdienen, dat vrouwen gelijke kansen moeten krijgen. Het lijkt alsof wij van de 365 dagen in een jaar maar één dag de nodige aandacht en waardering krijgen. Het lijkt alsof wij één stap vooruit maken en twee stappen achteruit.”

Toch waren en zijn vele vrouwen onvermoeibaar in hun strijd voor een samenleving die vrouwen als gelijkwaardig behandeld en beschouwd.

Jupta Itoewaki (Kawemhakan), Joan van de Bosch (Pikin Poika), Rita Chotoe (Nickerie), Helen Karijodrono (Moengo), Nicolina Djalis (Goede Verwachting), Helene Frijde (Commewijne), Tresna Pinas (Moengo) Naomi van Cooten (Facebook-pagina vrouwelijke ondernemers), Siegmien Staphorst, Annette Tjon Sie Fat en Henna Guicherit (evenals Sheila Ketwaru die helaas vanwege omstandigheden afwezig was), Carla Bakboord en Sharda Ganga waren speciaal uitgenodigd voor deze buitengewone openbare vergadering en werden door onder andere president Santokhi en DNA-voorzitter Bee verwelkomd en beschreven als “sterke vrouwen” en “dya dya uma”. Zij zetten zich sinds jaar en dag in voor de rechten van meisjes en vrouwen binnen hun gemeenschappen en op nationaal en internationaal niveau.

In de woorden van DNA-voorzitter Bee: “Onvermoeibaar en vastberaden wordt deze strijd geleverd in de volle overtuiging dat ooit eens de dag zal komen dat er geen behoefte meer zal zijn aan een dag waarop moet worden stilgestaan bij erkenning van gelijke rechten voor vrouwen.
Jullie inspanning, toewijding en onmiskenbare toegevoegde waarde in de strijd tegen COVID-19 moet niet de reden zijn om de vrouw als waardige opponent te accepteren, maar juist de bevestiging dat u er altijd al was en altijd zult zijn.”

Hij noemde vrouwen de ruggengraat van een natie, “want het is het zogenaamde zwakke geslacht dat over een enorme stuwende kracht schijnt te beschikken om doelen te realiseren dwars door alle barrières heen.”

Leiderschap en besluitvorming
Het Vrouwendag thema van 2021 was ‘Vrouwen in leiderschap: een gelijkwaardige toekomst bereiken in een COVID-19 wereld’. Het is erg belangrijk dat erbij de ontwikkeling van wetgeving en beleid rekening gehouden wordt met de verschillen tussen vrouwen en mannen en de daarbij horende behoeftes en barrières, benadrukte DNA-lid Cheryl Dijksteel:

“Het gaat er dus om dat vrouwen vooral ook de ruimte krijgen om hun invloed uit te kunnen oefenen; en dat we moeten werken om de obstakels die vrouwen belemmeren om hun rechten te beleven worden weggemaakt.” Ze stond ook stil bij het gebrek aan vrouwen in besluitvormingsposities: “Het moet meer, het moet beter, het moet indringender, om te kunnen spreken van invloed met impact. En in het proces naar meer, beter en indringender hebben vrouwen en mannen een rol te vervullen.”

Geweld tegen vrouwen
Helaas ontkwamen de sprekers er niet aan om ook aandacht te vragen voor het enorme leed dat vrouwen wordt aangedaan binnen huiselijke sfeer. Mishandeling en moord van vrouwen door mannelijke (ex-) partners komen disproportioneel vaak voor in onze samenleving, vandaar dat mannen werden opgeroepen om vrouwen met meer respect te behandelen. President Santokhi vindt dat we onze mind moeten resetten, vooral de mannen. DNA-voorzitter Bee vroeg na zijn speech om een minuut stilte in acht te nemen voor de vrouwen die slachtoffer zijn geworden van geweld door mannen. Ook benadrukte hij in dit kader de noodzaak van genderbewust beleid, genderbewuste wetten en gender responsieve budgetten.
Een doordringende voordracht van mevrouw Anunja, agent van het Korps Politie Suriname, en de aanbieding van het lied "Stop geweld tegen de vrouw” door componist Ferdinand Schet in samenwerking van het Women’s Rights Centre, werden zeer gewaardeerd door de aanwezigen.

Wet- en regelgeving
DNA-lid Ann Sadi riep op om wetgeving ter versterking van de positie van de werkende vrouw ter hand te nemen, onder meer de ontwerpwet Gelijke Arbeidsbehandeling, de ontwerpwet Seksuele Intimidatie en Geweld (om molest op de werkvloer tegen te gaan), de ontwerpwet Werktijdenregeling (om de rol van de moeder verder te regelen d.m.v. flexibele werktijden) en de ontwerpwet Arbo waarbij rekening wordt gehouden met gezondheidsrisico’s van vrouwen.

DNA-lid Reshma Mangre riep de regering op om het genderbeleid te evalueren en waar nodig bij te stellen, zodat vrouwen zichzelf zonder hindernissen kunnen profileren binnen de maatschappij. Een belangrijke rol is weggelegd voor het onderwijs. Zij benadrukte dat ook onderwijsvakbonden strijd leveren voor lotsverbetering van en gelijke rechten en kansen voor vrouwen.

Ondernemerschap
DNA-lid Tashana Lösche richtte zich in haar spreekbeurt op ondernemerschap: “Ondernemen in Suriname is een zaak van lange adem.” De balans vinden tussen ondernemen en het gezinsleven is een uitdaging waar voornamelijk vrouwen mee geconfronteerd worden, gaven zowel Vorswijk als Lösche  aan. Lösche pleitte onder andere voor ondernemerschapsbevordering via het onderwijs.

COVID-19
Soerjani Mingoen eiste meer aandacht voor de onbetaalde arbeid die vrouwen verrichten: “Thuis verrichten vrouwen het grootste deel van het werk, onbetaald en onzichtbaar. De Surinaamse vrouw is hard getroffen door deze pandemie, toch vormt zij de ruggengraat van herstel van onze samenleving en economie”

Soerjani Mingoen en Ann Sadi vestigden er de aandacht op dat ook volgens UN Women de COVID-19-crisis heeft laten zien dat de bijdrage van vrouwen een centrale rol inneemt, maar dat zij tegelijkertijd disproportioneel de last ervan dragen. Zij vestigden er de aandacht op dat vooral beroepen waarin veel vrouwen werkzaam zijn, onderbetaald zijn, terwijl het ook veelal vrouwen zijn die in de frontlinie staan van de COVID-19-crisis. Vrouwen zijn ook vaker werkzaam in sectoren die extra hard getroffen zijn door COVID-19 veiligheidsmaatregelen, zoals de gezondheidszorg, het onderwijs, de toerismesector, de detailhandel en de horeca.

Ann Sadi gaf als voorbeeld de extra taken die vrouwen hebben gekregen als gevolg van de sluiting van de scholen. Naast de onbetaalde huiselijke en verzorgende taken die over het algemeen toebedeeld zijn aan de vrouw, is het ook haar taak geworden om kinderen thuis te onderwijzen.

De diepgewortelde ongelijkheden tussen mannen en vrouwen in Suriname moeten hersteld worden met behulp van gender-responsief beleid, aldus Mingoen, zodat er een meer gelijkwaardige samenleving ontstaat die beter bestand is tegen toekomstige crises.

De gedenkwaardige openbare vergadering heeft vrouwen en hun strijd voor gelijkwaardigheid en hun mensenrechten voor het voetlicht geplaatst. Het was en is geen pad met een rode loper, maar DNA gaf aan de Surinaamse vrouwen mee dat zij achter hun strijd staan. Zoals DNA-lid Miquella Huur verwoorde: “Wi e taygi unu uma: w’e  kraka yu, w’e kenapu na wi baka, a feti e go doro en we e tan feti a bun feti. Gran tangi!” 

Klik hier om de videoregistratie van de buitengewone openbare vergadering van DNA van 8 maart te bekijken.