Dit artikel is een samenvatting
van een onderzoeksverslag van drie derdejaars sociologie-studenten van de Anton
de Kom Universiteit van Suriname. Mitch Busropan, Ravina Biharie en Shanillia
Ishaak hebben ter afronding van het vak Methoden en Technieken 4 een onderzoek
gedaan naar seksueel molest bij het bedienend personeel in de horecasector van
Suriname.
‘Horeca
werk is een ondankbaar werk. Men verwacht veel van je. Er wordt te veel van je
verwacht, vooral veel slikken. Dus als het niet om mijn studiegeld ging, dan
had ik liever een ander baan.’ (Bar-restaurant
serveerster, 2014)
Het doel van dit onderzoek
was om te weten te komen hoe het vrouwelijk bedienend personeel omgaat met
seksueel molest door mannelijke klanten in de horecasector. Werknemers in deze
industrie zijn bijzonder kwetsbaar wat betreft seksueel molest op de werkvloer
vanwege het gastvrijheidskarakter, de werkuren en de werkcondities van deze
industrie. (Eller, 1990; Gilbert, Guerrier & Guy, 1998) Daarnaast wilden
wij ook te weten komen hoe het vrouwelijk bediend personeel de eisen en
procedures van het bedrijf waar zij werkzaam zijn, ervaren. Het onderzoek werd
afgebakend tot bedrijven van de horecasector binnen Groot Paramaribo en er werd
in totaal meer dan 80 enquêtes afgenomen en 20 (kwalitatieve) interviews gehouden.
Volgens de Surinaamse wetgeving
wordt onder seksueel molest verstaan: ‘Ongevraagde
of ongewenste seksuele handelingen en gedragingen, verzoeken om seksuele
gunsten of andere verbale, non-verbale of lichamelijke handelingen en
gedragingen van seksuele aard die de werk- of studiesfeer negatief kunnen
beïnvloeden of de vorming van een intimiderende, onzedelijke, vijandige,
beledigende, onveilige of aanstootgevende atmosfeer als doel of effect hebben’ (Wet
Preventie en bescherming slachtoffers seksueel molest op de werkvloer, 2011)
Psychisch
en fysiek geweld
Uit het onderzoek is
gebleken dat vrouwelijk personeel zowel fysiek als psychisch geweld
ervaart.
‘Anderen
willen je handen aanraken. Soms wanneer je een handdruk geeft, dan heeft dat
wel een verschil met wanneer je met iemands handen speelt. Dus dan zie je al
van ey nee, deze persoon heeft andere bedoelingen. Een keer had een klant me
wel aangeraakt aan m’n bil’. (vrouw, 22 jaar, Bar-restaurant)
Van de geënquêteerde vrouwen
heeft 70% ooit fysiek geweld (aanranding) meegemaakt; 40% maakt dat zelfs meer dan 1 keer per maand
mee. Bij fysiek geweld worden de vrouwen tegen hun zin aan een lichaamsdeel
aangeraakt door mannelijke klanten. De kans dat dit gebeurt, is groter wanneer
er alcohol in het spel is. Het blijkt dat respondenten verschillend reageren op
seksueel molest door mannelijke klanten. De reactie hangt af van de manier
waarop de klant zich gedraagt en op welke manier hij de respondenten benadert.
‘Ik ben
ouder. Ik heb minder geduld. Die jongeren vinden het niet erg als je ze
aanraakt bijvoorbeeld. Hangt er vanaf wat voor soort persoon je bent. Sommige
vrouwen kan je gewoon op hun bil slaan. Ze vinden het niks. Maar ik word dan
boos. “hey, uhm hou op”. (vrouw, 30 jaar, Bar-restaurant)
Psychisch geweld (het maken van
onprettige opmerkingen over etniciteit, seksuele voorkeur of uiterlijk) is
meegemaakt door 33% van de geïnterviewden. Niet alle respondenten ondervonden
hier hinder van. Een ander thema van verbale seksuele intimidatie, dat naar
voren kwam tijdens het onderzoek, was dat het vrouwelijk bedienend personeel
werd gevraagd om seksuele gunsten. Deze handelingen werden veelal als bedreigend
en vervelend ervaren. Het bleek verder dat uit de meningen van de respondenten
de suggestieve blikken van mannen een manier zijn om vrouwelijk bedienend
personeel te benaderen, waarbij ze zich niet comfortabel voelen.
‘Hij zei
tegen me van “als je klaar bent met opruimen, mag ik je dan meenemen?’ (vrouw,
19 jaar Bar-restaurant)
‘Dat heel
ding is de uitlokking he. Dat is het mannelijke. Ze lokken. Met die ogen en die
wenken. komt het ook voor dat klanten ook die blikken geven van…, weet u. Die
double-meaning blikken’. (vrouw, 33 jaar, Hotel)
Bedrijfsregels
Over de ervaringen en
opvattingen van het bedienend personeel ten aanzien van de bedrijfseisen,
kunnen we zeggen dat de meeste vrouwelijke bediendes de bedrijfsregels over
omgang met klanten nodig vinden. Wel is het gebleken dat sommige respondenten
bepaalde vastgelegde regels over de omgang met klanten, moeilijk toepasbaar
vinden en dus als slecht ervaren. Volgens de respondenten zijn bepaalde
regels, zoals de “golden rule” om altijd te blijven glimlachen, vaak niet
realiseerbaar. Het glimlachen wordt soms door klanten gezien als een aanleiding
om door te gaan met het plegen van seksueel molest.
‘Vroeger
kon je gewoon met een smile naar een persoon kijken van die persoon heeft
gesmiled, ’t is vriendelijk. Die smile was gewoon like ‘hi’. Maar nu denkt een
ieder van die smile is van okay ik lust je of ik wil je. Tegenwoordig is een
smile gewoon een hint van kom bij me, ga jij komen of moet ik komen?’ (vrouw,
21 jaar, Bar-restaurant)
Over de bescherming en preventie
van seksueel molest binnen de bedrijven blijkt uit het onderzoek dat slechts
24% van de respondenten die seksueel molest hebben meegemaakt ooit naar hun
leidinggevende zijn gestapt om klachten over een klant in te dienen. De rest
van de respondenten heeft de klanten zelf afgeremd, nooit zo’n urgente situatie
meegemaakt of het probleem voor zichzelf gehouden. Van de respondenten die naar
hun leidinggevende zijn gestapt, zijn 30% niet tevreden met de manier waarop de
leidinggevende de klacht heeft behandeld. Zij vinden dat sommige
leidinggevenden het personeel benadelen door het probleem aan hen over te
laten, alleen om geen schade te lijden of om geen vaste klanten te verliezen.
Naar mijn mening zit het grootste probleem in deze zin:
BeantwoordenVerwijderen"Zij vinden dat sommige leidinggevenden het personeel benadelen door het probleem aan hen over te laten, alleen om geen schade te lijden of om geen vaste klanten te verliezen."
Leidinggevenden die vergeten dat de gastvrijheidindustrie draait om GASTVRIJHEID en gastvrijheid is gestoeld op menselijkheid, respect en empathie. Wanneer je alleen gefocust bent op geld verdienen ten koste van de eer en respect van je personeel, dan blijft er weinig verschil tussen hotel en bordeel. Beide instellingen trekken vanwege hun aard, product en imago verschillende typen bezoekers aan en het is voor geen van deze instellingen rendabel wanneer de verkeerde clientele aangetrokken wordt.
Karl Weick gebruikt de term "enactment" om aan te duiden dat een organisatie bepaalde fenomenen creeert doorde manier waarop zij erover praten. Het is de verantwoordelijkheid van leidinggevenden om een atmosfeer te garanderen waarin werknemers veilig hun werk kunnen doen. Daarvoor is het nodig dat zij een duidelijk beleid opzetten omtrent seksuele intimidatie en vooral zelf de voortouw nemen in het uitzetten en uitvoeren van dit beleid.
De gastvrijheidindustrie is op zich al veeleisend vanwege de werkbelasting, de lange dagen en het feit dat er deze industrie 24 uur, 365 dagen per jaar doorgaat.
Personeel dat zich ondersteund en beschermd voelt door hun leidinggevenden is eerder bereid deze belasting te dragen. Paul N. Leone, president en COO van The Breakers Palm Beach (en mijn voormalige werkgever) constateert bovendien: "... we find that appreciation goes very far in reinforcing their service-minded values".
De kwaliteit van een organisatie, vooral een in de gastvrijheidindustrie, is gerelateerd aan de werkethiek, motivatie en de attitude van de mensen op de werkvloer en dat is weer gerelateerd aan de standaarden, richtlijnen, morele waarden en empathie van de leidinggevenden.
Gelukkig hoeven hotels in Suriname het wiel niet opnieuw uit te vinden. In de wereld zijn tal van hotels, waaronder The Breakers Palm Beach en Taj Hotels Resorts and Palaces, die financieel success boeken door niet alleen financieel, maar ook emotioneel en intellectueel te investeren in hun personeel.