De Corruption Perceptions Index (CPI) van Transparency International (TI) schetst een grimmig beeld van de staat van corruptie wereldwijd. Deze jaarlijkse index wijst dit jaar uit dat meer dan twee derde van de 180 landen onder de 50 punten (van de in totaal haalbare 100 punten) scoort. Suriname is hier met 38 punten geen uitzondering op. Wat wel opvallend is, is dat Suriname zes punten minder heeft gescoord dan op de CPI 2019, en daarmee 24 plaatsen lager op de lijst is komen te staan.
 |
| Suriname op de CPI 2020 |
 |
| Suriname op de CPI 2019 |
Zoals Projekta in een eerder blogbericht over de Democracy Index 2020 aangaf, heeft Covid-19 wereldwijd gezorgd voor een toename van corruptie. Dit onderstreept TI ook met hun analyse waaruit blijkt dat corruptie niet alleen de wereldwijde gezondheidsaanpak van Covid-19 ondermijnt, maar ook bijdraagt aan een voortdurende democratische crisis.
Covid-19 heeft de diepe sociale en economische ongelijkheid extra duidelijk gemaakt en had een disproportioneel negatief effect op groepen die al kwetsbaar waren, waaronder vrouwen en kinderen, inheemse en tribale volken en ouderen.
Suriname en de regio
Net als op andere plekken ter wereld, hebben overheden op het Amerikaanse continent extreme maatregelen getroffen in de strijd tegen Covid-19, waaronder het afkondigen van noodtoestanden met directe inperking van burgerrechten als gevolg. Deze maatregelen legden de vrijheid van meningsuiting en samenkomst aan banden, verzwakten institutionele checks and balances en beperkten de ruimte voor het maatschappelijk middenveld om haar rol te vervullen.
Behalve de zwakke overheidsinstituties die de regio kenmerken, had een alarmerende machtsconcentratie in verschillende landen een explosie aan Covid-19 gerelateerde corruptie-cases tot gevolg. TI geeft ook aan dat binnen de hele regio burgers met moeite toegang krijgen tot betrouwbare en up-to-date informatie en noodhulpmiddelen. Het is een uitdaging om de verkregen noodfondsen bij de beoogde ontvangers te krijgen, in plaats van dat deze verloren gaan aan corrupte processen. Als de hulp niet op de goede plek terecht komt, is dit een voedingsbodem voor kwaadaardig populisme en creëert het meer armoede en ongelijkheid, aldus TI.
Daarnaast is het cruciaal dat overheden maatschappelijke organisaties en journalisten toestaan om te fungeren als waakhond, zodat zij politici en bedrijven ter verantwoording kunnen roepen voor hun keuzes. Helaas gebeurt veelal het tegendeel en worden dit soort crises juist misbruikt door overheden ten koste van het maatschappelijk middenveld. Een voorbeeld hiervan is El Salvador (score van 36) waarbij er een belangrijke wet die toegang tot informatie mogelijk zou maken, uitgesteld is vanwege de pandemie. Maatschappelijke groepen zouden deze wet juist goed kunnen gebruiken om te monitoren hoe de overheid de Covid-19 gerelateerde fondsen uitgeeft.
Er zijn ook wel hoopvolle ontwikkelingen, zoals in Peru (ook een score van 38), waar er recent een wet is aangenomen die personen die schuldig zijn bevonden aan corruptie verbiedt om posities in te nemen binnen de overheid of toezichthoudende organen, zoals Raden van Bestuur.
De weg vooruit
Om eerlijk en gelijkwaardig beleid te garanderen, is de publicatie van relevante data en gemakkelijke toegang ertoe van groot belang. Met name in noodsituaties zoals Covid-19 die met zich mee heeft gebracht, is gespecificeerde data over uitgifte en verdeling van geld en middelen noodzakelijk.
Het is de plicht van regeringen om ervoor te zorgen dat hun bevolking gemakkelijke, toegankelijke, tijdige en betekenisvolle informatie ontvangt, zodat hun hen hierbij verzekeren recht op informatie wordt gewaarborgd.
Het Burgerinitiatief voor Participatie en Goed Bestuur (BINI) heeft het recht op informatie ook opgenomen in haar visiedocument en beleidsmonitoringsrapporten. Organisaties binnen BINI, waaronder Projekta, wijzen al jaren op het belang van een Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). In 2017 maakte BINI ook een spotje over de WOB, welke hier te zien is.
Helaas is er in de gemonitorde periode geen vooruitgang geboekt op het gebied van recht op informatie. Het gehele thematische rapport van het thema Goed Bestuur is hier te lezen.
Behalve het publiceren van relevante data en de toegang ertoe mogelijk maken, geeft TI nog drie overkoepelende adviezen welke zeker ook van toepassing zijn op de Surinaamse situatie:
1. Versterk instituties voor toezicht en controle
2. Zorg ervoor dat het proces van contracten aangaan open en transparant verloopt
3. Verdedig democratie, promoot maatschappelijke ruimte
Geen opmerkingen:
Een reactie posten