Toegang tot overheidsinformatie is een mensenrecht

Op vrijdag 22 februari ging Fayaz Sharman, MPA LLB, in de University Guesthouse in op hoe de toegankelijkheid tot overheidsinformatie gepromoot kan worden in Suriname. De discussieavond “Toegang tot overheidsinformatie voor het voetlicht” was de eerste openbare discussie van Projekta voor het jaar 2013.

De spreker opende zijn inleiding met een uiteenzetting van de noodzaak voor een bredere discussie van dit onderwerp in Suriname. In zijn werk als jurist bij de Nationale Assemblee gaf hij aan dagelijks geconfronteerd te worden met verzoekschriften van burgers. Daarin vragen zij vooral om opheldering van overheidsbesluiten, zoals het veranderen van de bestemming van aangevraagde gronden, b.v. grond dat voor een speeltuin was bestemd en vervolgens wordt uitgegeven voor een supermarkt.

Overheidsinformatie heeft echter niet alleen met overheidsbesluiten te maken, maar omvat ook algemene informatie over het beleid en beheer van de Staat, b.v. beleidsmaatregelen, (concept)wetten, en andere informatie die van invloed is of kan zijn op het leven van de burgers. Overheidsinformatie is niet beperkt tot geschreven documenten, maar kan ook foto’s, filmopnames, e.d. bevatten.

De inleider beschreef kort de bestaande nationale wetgeving ter bevordering van burgerparticipatie en van de toegang tot overheidsinformatie, en de internationale verdragen waar Suriname partij bij is. In de internationale verdragen en door internationale rechters is vastgesteld dat toegang tot overheidsinformatie een mensenrecht is, en dat deze nageleefd moet worden. Echter, uit zijn onderzoek bleek dat velen binnen en buiten de overheid zich daar niet van bewust zijn. Ook moet volgens hem de nationale wetgeving aangevuld worden, omdat er nog teveel ruimte voor willekeur bestaat. Verder moet de overheid mechanismen voor transparantie en verantwoording invoeren, dit mede in verband met corruptiebestrijding.

Een ander belangrijk democratische principe is participatie. Hij noemde de rol van NGO’s als belangrijke actor in de democratie bij de bewustwording van de bevolking. Actief burgerschap kwam ook aan de orde: volgens de spreker is actief burgerschap slechts mogelijk als burgers toegang tot betrouwbare en verifieerbare overheidsinformatie hebben.

Om de toegankelijkheid van overheidsinformatie te bevorderen stelt de spreker voor deze te categoriseren naar confidentiële en niet-confidentiële informatie, zodat duidelijk is welke informatie wel en niet opgevraagd kan worden. Ook pleitte hij voor het instellen van een Ombudsinstituut en wettelijke bepalingen voor de afhandeling van verzoekschriften.

Vanuit de zaal zijn er initiatieven genoemd, waaruit blijkt dat er kleine stappen genomen worden om de toegang tot overheidsinformatie te verbeteren. De ondervoorzitter van de Nationale Assemblee noemde de vernieuwde DNA-website als een voorbeeld. Het was echter duidelijk dat er nog een heleboel gedaan moet worden en dat de al bestaande initiatieven nog toegankelijker gemaakt kunnen worden. Het is een lange weg, concludeerde de spreker, maar je moet ergens beginnen.